Economic and economical effectiveness of lands consolidation in Poland
No Thumbnail Available
Date
2011
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach
Abstract
Description
The main aim of this report is an assessment of economic and economical effectiveness of projects, which had been realized before and after getting access of Poland to the European Union by using drawn methods, which will be offered during the assessment of using projects realized both before consolidation (ex-ante), and after land consolidation (ex-post).
Both domestic and foreign available literature, concerning issues of land consolidation, particularly their economic aspects were used. This monograph contains research results, which were based on a representative sample of objects, where consolidation works in different parts of Poland, proportionally to the amount of achieved works that were done both before and after getting access of Poland to the European Union.
Till the time the European accession occurred, Polish land consolidation was aimed at improving a location of the land – colloquially called enclosure. Since 2004, land consolidation has been doing broadly and as the part of after-consolidated development it includes:
– organizing (mainly paving) roads of land transport,
– ordering of land, aimed to enable the possession by new marked plots,
– correction of a drainage ditches’ route, organizing outflows and other similar tasks.
The assessment of effectiveness of lands consolidation before 2004 was based on the analysis of 94 objects (villages), which were entered for all-Poland contest of the quality of lands consolidation between 1994–2003 with total surface 77879,9 hectare.
Research of land consolidation effects after Polish accession to the European Union was carried out on 12 chosen objects in different parts of Poland. The efficiency of consolidation process effect has been appraised by improvement of the lands’ location since 2004.
The assessment of effectiveness of lands consolidation was based on the following criteria, including commonly used rates:
– change of farms’ surface before and after consolidation,
– change of number of plots, gained during consolidation,
– change of number of plots in farms, gained during consolidation, – change of farms’ surface as a result of consolidation,
– change of distance (closeness of land distance) of arable land from homestead, done in consolidation process.
Four methods of economic assessment land consolidation were used in economic assessment of effectiveness of lands consolidation:
– assessment of rate of real effectiveness of land consolidation,
– evaluation of annual internal rate of return (IRR),
– assessment of structured technique of the Analytic Hierarchy Process, taking into consideration large range of factors, essential to object assessment before and after land consolidation,
– assessment of income level as a result of land’s location.
Benefits resulted from land`s lacation are as follows:
a) Economical effects – established by ratings, that are generally used:
– farms’ surface increased on average from 3,33 hectare to 4,77 hectare – i.e. by 43,5%,
– number of plots in their borders decreased from 1916 to 972 – i.e. by 49,3%,
– number of plots in farm decreased from 5,6 to 2,9 – i.e. by 48,9%,
– plot’s surface increased from 0,32 hectare to 0,63 hectare – i.e. by 95%,
– a distance from lands to enclosure decreased on average from 1423 m to 1092 m –
i.e. by 24,6%.
b) Economic effects:
– rate of real effectiveness of land consolidation was established on the level of 0,126 therefore payoff of costs, incurred on land consolidation, should be expected after
4–7 years, which depends on local conditions and range of works,
– annual internal rate of return (IRR) – established on the level of 5,4–6,7% and period of rate of return was established on average for 5–7 years,
– structured technique of Analytic Hierarchy Process lets estimate long-term effect in the form of farm income on the level of 12500 PLN/each year,
– assessment of income level as a result of land’s location – closeness of land distance by 1 km causes the increase of farm income by 13% in farms including European Union grants and by 34% without these grants.
Authors of that report, based on ex-post analysis assessment of economical and economic effectiveness of these objects, that were subjected to the land consolidation’s process in 2004 suggest following assessment methods of land consolidation:
– the most effective method for economical assessment seems to be a change of farm surface, a change of the number of plots in borders, a change of the number of plots in farm areas, a change of plot surface and, finally, a change of distance of real lands from enclosures.
– making of use an index of real land consolidation effectiveness and annual internal rate of return (IRR), structured technique AHP and assessment of income level as a result of a location of land are suggested to economic assessment.
Authors of that report suggest the well-tried German model, based on long-standing experience, because present organizational structure in administration, responsible for land consolidation is too complicated. The model mentioned above in Polish conditions should look as follows. A coordinator on national level should be a suitable department in Ministry of Agriculture and Rural Development. Coordinator on regional level should be a suitable department in Marshall Office. A project executor (since the project is beginning to the end of its realization) of the Office of Rural Development, should be based on existed Regional Surveying Offices. Association for Development of the particular area with a representative of Agriculture’s Ministry and Rural Development as aleader should be a directly financing, coordina-
ting and accounting authority.
Already done land consolidation (enclosure) should take a broad formula – country’s development based on land consolidation, including realized land consolidation as a part of Rural Development Programme for 2007–2013, management of water sources, works connec-
ted with environmental protection and country’s restoration as a one extended enterprise.
Survey shows, that on social, economic and economical conditions, land consolidation itself does not satisfy needs of farmers, who expect to realize other works during land consolidation e.g. paving roads, water drainage and drainage against erosion, control of agrarian-
-meadowy-woody border, distribution of building plots and other enterprises, which are the result of local needs.
Mechanism mentioned above should be statutory regulated.
On the present stage, during economic assessment of land consolidation, there is a lack of particular consolidated objects before and after land consolidation, therefore, authors of that report suggested an urgent necessity of monitoring of land consolidation’s process.
It is significantly essential now, and its indispensability will be increasing during an extended land consolidation – comprehensively.
Celem opracowania było dokonanie oceny efektywności gospodarczej i ekonomicznej projektów realizowanych w latach przed i po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej przy użyciu zaproponowanych metod, które będą wykorzystywane przy ocenie projektów reali zowanych w latach następnych zarówno przed rozpoczęciem procesu (ex-ante), jak i po scaleniu gruntów (ex-post). W opracowaniu wykorzystano dostępną literaturę zarówno krajową, jak i zagraniczną dotyczącą problematyki scalania gruntów, a szczególnie jego aspektów gospodarczych i ekonomicznych. W badaniach, których wyniki zawiera niniejsza monografia, oparto się na reprezentatywnej próbie obiektów, na których wykonano prace scaleniowe w różnych częściach Polski, proporcjonalnie do liczby dokonywanych scaleń, zarówno przed, jak i po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Do czasu wstąpienia Polski do Unii Europejskiej scalenia realizowane w Polsce prowadziły do poprawy rozłogu gruntów – potocznie zwanej komasacją gruntów. Od 2004 r. scalenia gruntów są prowadzone w szerszym zakresie. W ramach zagospodarowania poscaleniowego uwzględniają: – urządzenie (głównie utwardzenie) dróg transportu rolnego, – porządkowanie terenu celem umożliwienia objęcia w posiadanie nowo wydzielonych działek, – korektę przebiegu rowów melioracyjnych, urządzanie przepustów i innych podobnych zadań. Ocenę efektywności prac scaleniowych przed 2004 rokiem dokonano na podstawie ana- lizy 94 obiektów (wsi), które po zakończeniu procesu scalenia gruntów zostały zgłoszone do ogólnopolskiego konkursu jakości prac scaleniowych w latach 1994–2003, o łącznej powierzchni 77879,9 ha. Badania efektów scaleń po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej przeprowadzono na 12 wybranych obiektach w różnych częściach Polski. Ocenę efektywności gospodarczej dokonano przy pomocy następujących kryteriów, tj. przy pomocy wskaźników dotychczas powszechnie stosowanych: – zmiana powierzchni gospodarstw rolnych przed i po scaleniu, – zmiana liczby działek w obrębach, uzyskana w procesie scalania gruntów, – zmiana liczby działek w gospodarstwie dokonana w procesie scalania, – zmiana powierzchni działek jako efekt scalenia gruntów, – zmiana oddalenia (zmniejszenia oddalenia) gruntów uprawnych od zagród dokonana w postępowaniu scaleniowym. Ocenę efektywności ekonomicznej dokonano z wykorzystaniem czterech metod ekonomicznej oceny scalania gruntów: – ocena współczynnika rzeczywistej efektywności scalenia gruntów, – ustalenie rocznej stopy zwrotu poniesionych kosztów (IRR), – ocena z zastosowaniem metody wielokryterialnej AHP, uwzględniającej bardzo duży zakres czynników niezbędnych do oceny obiektów przed i po scaleniu gruntów, – ocena poziomu dochodów jako skutek ukształtowania rozłogów. W badaniach ustalono następujące korzyści wynikające ze scalenia gruntów: a) Efekty gospodarcze: – powierzchnia gospodarstw rolnych wzrosła średnio z 3,33 ha do 4,77 ha, tj. o 43,5%, – liczba działek w obrębach zmniejszyła się średnio z 1916 do 972, tj. o 49,3%, – liczba działek w gospodarstwie zmniejszyła się z 5,6 do 2,9, tj. o 48,9%, – powierzchnia działki wzrosła z 0,32 ha do 0,63 ha, tj. o 95,0%, – oddalenie gruntów od zagród zmniejszyło się średnio z 1423 m do 1092 m, tj. o 24,6%. b) Efekty ekonomiczne: – współczynnik rzeczywistej efektywności scalenia gruntów ustalono na poziomie 0,126, stąd zwrotu poniesionych na scalenie gruntów kosztów należy oczekiwać w okresie 4–7 lat w zależności od uwarunkowań lokalnych i zakresu prac, – roczną stopę zwrotu poniesionych kosztów (IRR) – ustalono na poziomie 5,4–6,7, a okres zwrotu poniesionych kosztów ustalono średnio na 5–7 lat, – metoda wielokryterialna AHP pozwoliła oszacować efekt długoterminowy w postaci dochodu z gospodarstwa na ok. 12 500 zł/rok, – ocena poziomu dochodów jako skutek ukształtowania rozłogów – przybliżenie odda- lenia gruntów o 1 km przyczynia się do zwiększenia dochodu gospodarstw rolnych o 13% w gospodarstwach z uwzględnieniem dopłat unijnych i o 34% bez uwzględnienia dopłat. Na podstawie analizy oceny ex-post efektywności gospodarczej i ekonomicznej obiektów, które w okresie od 2004 roku były poddane procesowi scalenia gruntów, autorzy opracowania sugerują następujące metody oceny projektów scaleniowych: – do oceny gospodarczej najskuteczniejsza wydaje się zmiana powierzchni gospodarstw rolnych, zmiana liczby działek w obrębach, zmiana liczby działek w gospodarstwie, zmiana powierzchni działek oraz zmiana oddalenia rzeczywistego gruntów od zagród, – do oceny ekonomicznej sugerowane jest wykorzystanie współczynnika rzeczywistej efektywności scalenia gruntów, roczną stopę zwrotu poniesionych kosztów (IRR), metodę wielokryterialną AHP i ocenę poziomu dochodów jako skutek ukształtowania rozłogów. Ponieważ obecna struktura organizacyjna administracji odpowiedzialnej za scalenia jest nadmiernie rozbudowana, autorzy opracowania sugerują sprawdzony w wieloletniej praktyce model niemiecki, który w uwarunkowaniach polskich wyglądałby następująco. Koordynatorem na szczeblu krajowym powinien być odpowiedni Departament Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, koordynatorem na szczeblu wojewódzkim powinien być odpo- wiedni Departament Urzędu Marszałkowskiego. Wykonawcą projektów (od opracowania projektu do zakończenia jego realizacji) powinny być biura rozwoju obszarów wiejskich utworzone na bazie istniejących Wojewódzkich Biur Geodezji. Bezpośrednio finansującym, koordynującym i rozliczającym powinno być stowarzyszenie rozwoju danego obszaru (lub związek stowarzyszeń), którego przewodniczącym będzie przedstawiciel Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi lub Urzędu Marszałkowskiego. Dotychczas wykonywane scalenia (komasacje) gruntów powinny przyjąć szeroką formułę – rozwoju obszaru wiejskiego na bazie scalania gruntów, obejmującego realizowane w ramach PROW 2007–2013 scalanie gruntów, gospodarowanie zasobami wodnymi, zadania z dziedziny ochrony środowiska oraz odnowę wsi, jako jedno szerokie przedsięwzięcie. Z badań sondażowych wynika, że w obecnych warunkach społeczno-gospodarczych same scalenia gruntów nie spełniają potrzeb rolników, którzy oczekują, aby podczas scaleń były realizowane również inne prace, tj. w zakresie utwardzania dróg, melioracji wodnych i przeciwerozyjnych, regulacji granicy rolno-łąkowo-leśnej, rozmieszczenia terenów budowlanych oraz inne przedsięwzięcia, wynikające z lokalnych potrzeb. Powyższy mechanizm powinien być unormowany ustawowo. Obecnie brakuje danych do oceny obiektów scaleniowych na etapie przed, jak i po scaleniu gruntów, dlatego konieczne jest prowadzenie monitoringu procesu scalania gruntów. Jego znaczenie będzie zwiększało się przy prowadzeniu scaleń w wersji rozszerzonej – kompleksowej.
Celem opracowania było dokonanie oceny efektywności gospodarczej i ekonomicznej projektów realizowanych w latach przed i po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej przy użyciu zaproponowanych metod, które będą wykorzystywane przy ocenie projektów reali zowanych w latach następnych zarówno przed rozpoczęciem procesu (ex-ante), jak i po scaleniu gruntów (ex-post). W opracowaniu wykorzystano dostępną literaturę zarówno krajową, jak i zagraniczną dotyczącą problematyki scalania gruntów, a szczególnie jego aspektów gospodarczych i ekonomicznych. W badaniach, których wyniki zawiera niniejsza monografia, oparto się na reprezentatywnej próbie obiektów, na których wykonano prace scaleniowe w różnych częściach Polski, proporcjonalnie do liczby dokonywanych scaleń, zarówno przed, jak i po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Do czasu wstąpienia Polski do Unii Europejskiej scalenia realizowane w Polsce prowadziły do poprawy rozłogu gruntów – potocznie zwanej komasacją gruntów. Od 2004 r. scalenia gruntów są prowadzone w szerszym zakresie. W ramach zagospodarowania poscaleniowego uwzględniają: – urządzenie (głównie utwardzenie) dróg transportu rolnego, – porządkowanie terenu celem umożliwienia objęcia w posiadanie nowo wydzielonych działek, – korektę przebiegu rowów melioracyjnych, urządzanie przepustów i innych podobnych zadań. Ocenę efektywności prac scaleniowych przed 2004 rokiem dokonano na podstawie ana- lizy 94 obiektów (wsi), które po zakończeniu procesu scalenia gruntów zostały zgłoszone do ogólnopolskiego konkursu jakości prac scaleniowych w latach 1994–2003, o łącznej powierzchni 77879,9 ha. Badania efektów scaleń po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej przeprowadzono na 12 wybranych obiektach w różnych częściach Polski. Ocenę efektywności gospodarczej dokonano przy pomocy następujących kryteriów, tj. przy pomocy wskaźników dotychczas powszechnie stosowanych: – zmiana powierzchni gospodarstw rolnych przed i po scaleniu, – zmiana liczby działek w obrębach, uzyskana w procesie scalania gruntów, – zmiana liczby działek w gospodarstwie dokonana w procesie scalania, – zmiana powierzchni działek jako efekt scalenia gruntów, – zmiana oddalenia (zmniejszenia oddalenia) gruntów uprawnych od zagród dokonana w postępowaniu scaleniowym. Ocenę efektywności ekonomicznej dokonano z wykorzystaniem czterech metod ekonomicznej oceny scalania gruntów: – ocena współczynnika rzeczywistej efektywności scalenia gruntów, – ustalenie rocznej stopy zwrotu poniesionych kosztów (IRR), – ocena z zastosowaniem metody wielokryterialnej AHP, uwzględniającej bardzo duży zakres czynników niezbędnych do oceny obiektów przed i po scaleniu gruntów, – ocena poziomu dochodów jako skutek ukształtowania rozłogów. W badaniach ustalono następujące korzyści wynikające ze scalenia gruntów: a) Efekty gospodarcze: – powierzchnia gospodarstw rolnych wzrosła średnio z 3,33 ha do 4,77 ha, tj. o 43,5%, – liczba działek w obrębach zmniejszyła się średnio z 1916 do 972, tj. o 49,3%, – liczba działek w gospodarstwie zmniejszyła się z 5,6 do 2,9, tj. o 48,9%, – powierzchnia działki wzrosła z 0,32 ha do 0,63 ha, tj. o 95,0%, – oddalenie gruntów od zagród zmniejszyło się średnio z 1423 m do 1092 m, tj. o 24,6%. b) Efekty ekonomiczne: – współczynnik rzeczywistej efektywności scalenia gruntów ustalono na poziomie 0,126, stąd zwrotu poniesionych na scalenie gruntów kosztów należy oczekiwać w okresie 4–7 lat w zależności od uwarunkowań lokalnych i zakresu prac, – roczną stopę zwrotu poniesionych kosztów (IRR) – ustalono na poziomie 5,4–6,7, a okres zwrotu poniesionych kosztów ustalono średnio na 5–7 lat, – metoda wielokryterialna AHP pozwoliła oszacować efekt długoterminowy w postaci dochodu z gospodarstwa na ok. 12 500 zł/rok, – ocena poziomu dochodów jako skutek ukształtowania rozłogów – przybliżenie odda- lenia gruntów o 1 km przyczynia się do zwiększenia dochodu gospodarstw rolnych o 13% w gospodarstwach z uwzględnieniem dopłat unijnych i o 34% bez uwzględnienia dopłat. Na podstawie analizy oceny ex-post efektywności gospodarczej i ekonomicznej obiektów, które w okresie od 2004 roku były poddane procesowi scalenia gruntów, autorzy opracowania sugerują następujące metody oceny projektów scaleniowych: – do oceny gospodarczej najskuteczniejsza wydaje się zmiana powierzchni gospodarstw rolnych, zmiana liczby działek w obrębach, zmiana liczby działek w gospodarstwie, zmiana powierzchni działek oraz zmiana oddalenia rzeczywistego gruntów od zagród, – do oceny ekonomicznej sugerowane jest wykorzystanie współczynnika rzeczywistej efektywności scalenia gruntów, roczną stopę zwrotu poniesionych kosztów (IRR), metodę wielokryterialną AHP i ocenę poziomu dochodów jako skutek ukształtowania rozłogów. Ponieważ obecna struktura organizacyjna administracji odpowiedzialnej za scalenia jest nadmiernie rozbudowana, autorzy opracowania sugerują sprawdzony w wieloletniej praktyce model niemiecki, który w uwarunkowaniach polskich wyglądałby następująco. Koordynatorem na szczeblu krajowym powinien być odpowiedni Departament Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, koordynatorem na szczeblu wojewódzkim powinien być odpo- wiedni Departament Urzędu Marszałkowskiego. Wykonawcą projektów (od opracowania projektu do zakończenia jego realizacji) powinny być biura rozwoju obszarów wiejskich utworzone na bazie istniejących Wojewódzkich Biur Geodezji. Bezpośrednio finansującym, koordynującym i rozliczającym powinno być stowarzyszenie rozwoju danego obszaru (lub związek stowarzyszeń), którego przewodniczącym będzie przedstawiciel Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi lub Urzędu Marszałkowskiego. Dotychczas wykonywane scalenia (komasacje) gruntów powinny przyjąć szeroką formułę – rozwoju obszaru wiejskiego na bazie scalania gruntów, obejmującego realizowane w ramach PROW 2007–2013 scalanie gruntów, gospodarowanie zasobami wodnymi, zadania z dziedziny ochrony środowiska oraz odnowę wsi, jako jedno szerokie przedsięwzięcie. Z badań sondażowych wynika, że w obecnych warunkach społeczno-gospodarczych same scalenia gruntów nie spełniają potrzeb rolników, którzy oczekują, aby podczas scaleń były realizowane również inne prace, tj. w zakresie utwardzania dróg, melioracji wodnych i przeciwerozyjnych, regulacji granicy rolno-łąkowo-leśnej, rozmieszczenia terenów budowlanych oraz inne przedsięwzięcia, wynikające z lokalnych potrzeb. Powyższy mechanizm powinien być unormowany ustawowo. Obecnie brakuje danych do oceny obiektów scaleniowych na etapie przed, jak i po scaleniu gruntów, dlatego konieczne jest prowadzenie monitoringu procesu scalania gruntów. Jego znaczenie będzie zwiększało się przy prowadzeniu scaleń w wersji rozszerzonej – kompleksowej.
Keywords
land consolidation, effectiveness of land consolidation, rural areas development, scalanie gruntów, efektywność scalania gruntów, rozwój obszarów wiejskich
Citation
Monografie i Rozprawy Naukowe, 32, ss. 201