Podleśna, Anna2024-07-152024-07-152013Monografie i Rozprawy Naukowe, 37, ss. 141978-83-7562-133-4https://bc.iung.pl/handle/123456789/1656In the aim of diagnose of fertilizer sulfur effect on growth, development and yielding of crops as well as concentration and uptake of nitrogen, phosphorus, potassium, calcium, magnesium and sulfur, some pot and field experiments were conducted. Experimental plants were winter oilseed rape, spring oilseed rape and winter wheat. It was shown that lack of sulfur fertilization of field crops, and in particularly sulfur deficit at pot experiments caused great changes at mineral management of these plants. Sulfur deficient plants showed from the early developmental phases an excessive concentration of nitrogen, phosphorus, potassium, calcium and magnesium and at the same time – decreased concentration of sulfur. Such changed mineral composition of plants was accompanied visual changes at development and morphology of experimental plants. The main symptom of these disturbances was chlorosis of leaves and stems of wheat and anthocyanin pigmentation of leaves of young oilseed rape plants. In compare to plants fertilized with sulfur was observed also reduced plant height and limited their tillering as well as some deformations at forming of oilseed rape flowering stems and decreased production of wheat fertile shoots. Severe deficiency of sulfur led to changes at structure of leaves, stems, flowers and siliques of oilseed rape. In effect of mentioned changes plants were able to set small siliques, a part of which fall before maturation and a part was deprived of proper developed seeds. Winter wheat cultivated at object without sulfur responded a considerably reduction of grain yield. At field experiments was not found such drastic changes at plant morphology and the differences at yielding of plants cultivated at +S and –S objects were not always significant and often were depended on weather conditions and locality of an experiment. It was found moreover, that at conditions of pot experiments sulfur deficit caused a decrease of oil concentration at oilseed rape seeds, what was not confirmed at field experiments. It was found also no identical effect of sulfur on protein concentration at oilseed rape seeds. The yield of oil and protein increased under the influence of this nutrient. Technological analysis confirmed an effect of fertilizer sulfur on some quality features of wheat grain (concentration of protein and gluten), flour (gluten, milling efficiency factor K), dough (time of development and stability, softening of dough, quality number) and bread (volume). Sulfur fertilization did not protect totally oilseed rape against fungal diseases during the vegetation period, but at considerable degree decreased the infection size, particularly in relation to stem cancer, powdery mildew and dark leaf-spot of rape.W celu rozpoznania wpływu siarki nawozowej na wzrost, rozwój i plonowanie roślin uprawnych oraz zawartość i pobranie azotu, fosforu, potasu, wapnia, magnezu i siarki przeprowadzono serię doświadczeń wazonowych i polowych. Roślinami doświadczalnymi były rzepak ozimy i jary oraz pszenica ozima. Wykazano, że brak nawożenia upraw polowych siarką, a zwłaszcza deficyt siarki w doświadczeniach wazonowych powodował duże zmiany w gospodarce mineralnej tych roślin. Od wczesnych faz rozwojowych rośliny deficytowe w siarkę wykazywały zawyżoną zawartość azotu, fosforu, potasu, wapnia i magnezu przy jednocześnie zaniżonej zawartości siarki. Tak zmieniony skład mineralny roślin towarzyszył zmianom wizualnym w rozwoju i morfologii roślin doświadczalnych. Głównym objawem tych zaburzeń była chloroza liści i łodyg pszenicy oraz antocyjanowy kolor liści młodych roślin rzepaku. Następnie obserwowano zredukowaną, w stosunku do roślin nawożonych siarką, wysokość roślin i ograniczone ich krzewienie, a także deformacje w tworzeniu pędów kwiatostanowych rzepaku i zmniejszoną produkcję pędów kłosowych pszenicy. Silny niedobór siarki prowadził do zmian w budowie liści, łodyg, kwiatów i łuszczyn rzepaku. W efekcie tych zmian rośliny były w stanie zawiązać nieliczne łuszczyny, z których część opadła przed osiągnięciem dojrzałości, a część była pozbawiona prawidłowo wykształconych nasion. Pszenica uprawiana w obiektach bez siarki reagowała znaczną redukcją plonu ziarna. W doświadczeniach polowych nie stwierdzono tak drastycznych zmian w wyglądzie roślin, a różnice w plonowaniu roślin z obiektów +S i –S nie zawsze były istotne i często zależały od warunków pogodowych oraz lokalizacji doświadczenia. Wykazano ponadto, że w warunkach ścisłych doświadczeń wazonowych niedobór siarki w glebie powodował spadek zawartości tłuszczu w nasionach rzepaku, co nie potwierdziło się w warunkach doświadczenia polowego. Stwierdzono również niejednoznaczny wpływ siarki na zawartość białka w nasionach rzepaku. Pod wpływem nawożenia siarką wzrastał natomiast plon tłuszczu i białka. Technologiczne analizy potwierdziły wpływ siarki nawozowej na niektóre cechy jakościowe ziarna pszenicy (zawartość białka i glutenu), mąki (zawartość glutenu, współczynnik efektywności przemiału) oraz ciasta (czas rozwoju i stałości, rozmiękczenie, liczba jakości) i wytworzonego pieczywa (objętość). Nawożenie siarką nie zabezpieczało całkowicie rzepaku ozimego przed wystąpieniem chorób grzybowych w okresie wegetacji, ale w znacznym stopniu zmniejszało nasilenie infekcji, szczególnie w odniesieniu do suchej zgnilizny kapustnych, mączniaka prawdziwego i czerni krzyżowych.application/pdfplconcentration of nutrientswheatoilseed rapeyieldproteinrheological features of doughfungal diseaseszawartość składników pokarmowychpszenicarzepakplonbiałkocechy reologiczne ciastachoroby grzybowe