Bojarszczuk, JolantaKsiężak, JerzyKopiński, JerzyKozera, Piotr2024-07-152024-07-152015Monografie i Rozprawy Naukowe, 47, ss. 90978-83-7562-208-9https://bc.iung.pl/handle/123456789/1666The aim of this study was to evaluation the performance of holding by plant and animal production (case study). The study was conducted in 2012-2013 on the example of the Agricultural Experimental Farm IUNG-PIB in Werbkowice (province Lublin), where the main activity is dairy cattle keeping. The basis of this evaluation was material and financial documentation of farm for the years 2012 and 2013. The evaluation in terms of: production and organization, structure and efficiency of forage area and economically. The assessment of the degree of sustainability of production of the farm were made. The analysis uses a number of criteria and indicators commonly used in agricultural economics. Evaluation was also conducted on the degree of household balance using the RISE model, which is a very good complement to other, existing tools for assessing the level of sustainability of agricultural production. The analysis showed that AEF Werbkowice operates in favorable agro-ecological conditions, which has a significant impact on the level achieved yield crop species. The overall rate of agricultural production space area in which the farm is located about 25 points higher than the average for the province Lublin and by 33 points from the average for the country. The organization of agricultural production was directly subordinated to the needs of livestock production, including directional specialization. In the AEF was grown high plant species typical of soils wheat and beet, wheat complex belonging to a very good and good and very good rye. Sown area was equal 191.1 ha. In the structure of sown cereals had the largest share (32.3%) and sugar beet (31.4%). Among the plants grown on the farm commodity is acting carrots – 5.2% in the structure of crops. The last part were fodder plants (including an average of 31.1%), including: corn (14.5% in the structure of crops), clover-grass (9.5%) and hybrid alfalfa-grass (7.1%). Productivity of land expressed in cereal units equal 43.3 in the first year of the study and 38.1 in the second year of the study. Cattle stock on the farm does not exceed acceptable levels, but was high and averaged 1.12 LU·ha-1. The share in the structure of cattle was also high at 97%. Animal production averaged 67.2 in the analyzed period j.zb.·ha-1, and the production of beef 228 kg·ha-1. Due to the high genetic potential of cows kept in the analyzed Farm, the average annual milk yield determined on the basis of an assessment of the Polish Federation of Cattle Breeders and Dairy in 2012 amounted to 8.7 thousand. liters, while in 2013, 9.2 thousand liters. It was found quite correct management of mineral nutrients. In the analyzed period recorded a relatively small surplus balance of nitrogen and potassium, respectively 24 kg N·ha-1, and a 5 kg K·ha-1. An index of soil vegetation cover during the winter months on average in the period 48%, which should be regarded as a relatively correct. Used on the farm rotation based on the simplified cereal crop rotation for green corn and the use of crop by-grain straw mulch in 2012 allowed for a positive balance of organic matter at the level of 0.70 t·ha-1, in 2013 there was a decrease in the level of balance 0.10 t/ha. The reason for the reduction of the balance in the second year of the study was the reduction of fertilization with manure, reducing the amount of straw plowed and a small decrease (8.5%), the cast kept animals. The synthetic evaluation farm was characterized by a medium level of sustainability. In general, the preferred ranged evaluation indicators such as: the share of cereals in crop structure, the number of species in the sowing, the soil vegetation cover throughout the year, the balance of soil organic matter and the number of crop protection. The collective assessment of the level of sustainability of production and environmentally-production, farm received high scores. All analyzed ratios were favorable level, thus fulfilling the required criteria. Analysis of farm in assessing the degree of balance by RISE model showed that, despite the fact that most of the indicators taken into account in assessing accept a positive value, the holding can not be considered to be balanced, because positive values has not received 12 indicators that make up the final score. The biggest limitation from achieving the overall positive outcome due to the level of sustainability indicators were negative values: “biodiversity” and “potential emission of nitrogen and phosphorus.” The multiples for the polygon are clearly shifted to the left, which shows more of the objectives of economic than environmental. In the structure of forage area of the farm, was dominated by grassland and maize and other species of fodder grown on arable land were its complement. The main forage area per 1 LU averaged 1.05 in the studied period. The size of this ratio also depends on the productivity of forage area and on the structure of livestock. Area under maize silage per 1 LU kept cattle was 0.05 ha and dairy cows 1 LU 0.08 ha. Load pastures used for forage production, expressed as the number of LU total cattle on the farm was 0.22. The system was based cattle feed produced on the farm of roughage, including pasture silage, corn silage, silage from meadows, pastures and legume-grass mixtures. Based on the analysis of the productivity of the crop species on arable land and grassland was found that the amount of roughage produced entirely cover the nutritional needs of the cattle population is maintained. However for full coverage of the demand for protein feed is advisable to increase the production of high-protein grain and legumes.Celem badań była ocena działalności gospodarstwa prowadzącego produkcję roślinną i zwierzęcą (studium przypadku). Badania przeprowadzono w latach 2012–2013 na przykładzie Rolniczego Zakładu Doświadczalnego IUNG-PIB w Werbkowicach (woj. lubelskie), w którym głównym kierunkiem działalności jest chów bydła mlecznego prowadzony w oborze wolnostanowiskowej. Podstawę opracowania stanowiły materiały źródłowe dokumentacji materiałowej i finansowej działalności RZD za lata 2012–2013. Przeprowadzono ocenę w aspekcie: produkcyjno-organizacyjnym, struktury i efektywności wykorzystania powierzchni paszowej oraz ekonomicznym. Dokonano także oceny stopnia zrównoważenia produkcji w gospodarstwie. W analizie zastosowano szereg kryteriów oraz wskaźników powszechnie stosowanych w ekonomice rolnictwa. Przeprowadzono również ocenę gospodarstwa w zakresie stopnia zrównoważenia z wykorzystaniem modelu RISE, który jest bardzo dobrym uzupełnieniem innych istniejących już narzędzi służących szacowaniu stopnia zrównoważenia produkcji rolniczej. Analiza wykazała, że RZD Werbkowice prowadzi działalność w korzystnych warunkach agroekologicznych, co ma istotny wpływ na poziom uzyskiwanych plonów uprawianych gatunków roślin. Ogólny wskaźnik rolniczej przestrzeni produkcyjnej rejonu, w którym położone jest gospodarstwo jest wyższy o 25 pkt od średniego dla woj. lubelskiego i o 33 pkt od średniego dla kraju. Organizacja produkcji roślinnej była bezpośrednio podporządkowana potrzebom produkcji zwierzęcej, z uwzględnieniem specjalizacji kierunkowej. W badanym RZD uprawiane były wysokowydajne gatunki rośliny typowe dla gleb pszenno-buraczanych zaliczanych do kompleksu pszennego bardzo dobrego i dobrego oraz żytniego bardzo dobrego. Powierzchnia zasiewów zajmowała 191,1 ha. W strukturze zasiewów największy udział stanowiły zboża (32,3%) oraz burak cukrowy (31,4%). Spośród roślin towarowych w gospodarstwie uprawiana była marchew jadalna – 5,2% w strukturze zasiewów. Pozostałą cześć stanowiły rośliny pastewne (łącznie 31,1%), w tym: kukurydza (14,5% w strukturze zasiewów), koniczyna z trawami (9,5%) oraz lucerna mieszańcowa z trawami (7,1%). Produkcyjność ziemi wyrażona w jednostkach zbożowych wynosiła 43,3 w pierwszym roku badań (2012) oraz 38,1 w drugim roku badań (2013). Obsada inwentarza produkcyjnego w gospodarstwie nie przekraczała dopuszczalnego poziomu, ale była wysoka – średnio 1,12 DJP·ha-1 UR. Udział bydła w strukturze utrzymywanego inwentarza żywego był również wysoki – 97%. Produkcja zwierzęca w gospodarstwie wynosiła średnio w analizowanych latach 67,2 j.zb.·ha-1 UR, zaś produkcja żywca wołowego – 228 kg·ha-1 UR. Z uwagi na wysoki potencjał genetyczny krów utrzymywanych w badanym zakładzie, średnia roczna wydajność mleczna określona na podstawie oceny Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka wyniosła w 2012 r. 8,7 tys. litrów, zaś w 2013 r. – 9,2 tys. litrów. W RZD Werbkowice stwierdzono dość poprawne gospodarowanie składnikami nawozowymi. W badanym okresie odnotowano stosunkowo niewielkie nadwyżki bilansowe azotu i potasu, odpowiednio 24 oraz 5 kg·ha-1 UR. Wskaźnik oceny agrośrodowiskowej, tj. indeks pokrycia gleb roślinnością w okresie zimowym, wynosił średnio w badanym okresie 48%, co należy uznać za stosunkowo poprawne. Stosowane w gospodarstwie uproszczone zmianowanie zbożowe z uprawą kukurydzy na zielonkę oraz wykorzystywanie słomy (plonu ubocznego zbóż) na ściółkę umożliwiło w 2012 r. uzyskanie dodatniego salda bilansu substancji organicznej na poziomie 0,70 t·ha-1, z kolei w 2013 r. nastąpiło obniżenie salda do poziomu 0,10 t·ha-1. Wynikało to z redukcji nawożenia obornikiem, zmniejszenia ilości przyoranej słomy, a także niewielkiego zmniejszenia (o 8,5%) obsady utrzymywanych zwierząt. W syntetycznej ocenie agroekologicznej gospodarstwo cechowało się średnim stopniem zrównoważenia. Na ogół korzystnie kształtowała się ocena takich wskaźników, jak: udział zbóż w strukturze zasiewów, liczba gatunków w zasiewach, pokrycie gleby roślinnością w ciągu roku, bilans glebowej materii organicznej oraz liczba zabiegów ochrony roślin. W łącznej ocenie stopnia zrównoważenia produkcyjnego oraz środowiskowo-produkcyjnego gospodarstwo uzyskało wysoką ocenę. Wszystkie poddane analizie wskaźniki kształtowały się na korzystnym poziomie, spełniając tym samym wymagane kryteria. Analiza gospodarstwa w ocenie stopnia zrównoważenia za pomocą modelu RISE wykazała, że pomimo tego, że większość ze wskaźników uwzględnianych w ocenie przyjmowało wartości dodatnie, to gospodarstwa nie można uznać za zrównoważone, ponieważ nie uzyskało pozytywnych wartości 12 wskaźników składających się na końcowy wynik. Największe ograniczenia w osiągnieciu całkowitej pozytywnej oceny stopnia zrównoważenia spowodowane były ujemnymi wartościami wskaźników: „bioróżnorodność” oraz ”potencjał emisyjny N i P”. Wartości wskaźników świadczą bardziej o realizacji celów ekonomicznych niż ekologicznych. W strukturze powierzchni paszowej gospodarstwa dominowały trwałe użytki zielone i kukurydza, a pozostałe gatunki roślin pastewnych uprawiane na gruntach ornych stanowiły jej uzupełnienie. Obszar podstawowej powierzchni paszowej przypadającej na 1 DJP wynosił średnio w badanych latach 1,05 ha. Wielkość tego wskaźnika jest uzależniona również od produkcyjności powierzchni paszowej i struktury inwentarza żywego. Powierzchnia uprawy kukurydzy na kiszonkę przypadająca na 1 DJP utrzymywanego bydła wynosiła 0,05 ha, a na 1 DJP krowy mlecznej 0,08 ha. Obciążenie pastwiska, wykorzystywane do produkcji zielonki, wyrażone liczbą DJP bydła ogółem w gospodarstwie wynosiło 0,22. System żywienia bydła opierał się na produkowanych w gospodarstwie paszach objętościowych, w tym przede wszystkim na zielonce z pastwisk, kiszonce z kukurydzy, sianokiszonce z łąk, pastwisk i mieszanek bobowato-trawiastych. Na podstawie analizy produkcyjności uprawianych gatunków roślin na gruntach ornych i użytkach zielonych stwierdzono, że ilość produkowanych pasz objętościowych w całości pokrywa potrzeby pokarmowe utrzymywanego pogłowia bydła. Natomiast dla pełnego pokrycia zapotrzebowania na białko paszowe wskazane jest zwiększenie produkcji ziarna zbóż i wysokobiałkowych nasion roślin strączkowych.application/pdfplthe organization of productionforage areadairy farmthe efficiency of the usethe degree of sustainabilityorganizacja produkcjipowierzchnia paszowagospodarstwo mleczneefektywność wykorzystaniastopień zrównoważenia